وال مش چیست؟

وال مش یکی از نوآوری‌های مهم در صنعت ساختمان‌سازی است که به عنوان یک سیستم مهار لرزه‌ای برای دیوارهای غیرسازه‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد. این سیستم که بر پایه ترکیب توری فایبرگلاس و پلاستر سیمانی یا گچی بنا شده، جایگزینی کارآمد برای روش‌های سنتی مانند وال پست محسوب می‌شود. در این مقاله، به بررسی دقیق وال مش چیست، مزایای وال مش، کاربرد وال مش و جنبه‌های مختلف آن می‌پردازیم. وال مش با هدف افزایش مقاومت دیوارها در برابر نیروهای جانبی مانند زلزله و باد طراحی شده و در پروژه‌های مختلف عمرانی، از ساختمان‌های مسکونی تا تجاری، کاربرد دارد.

وال مش چیست؟ این سیستم از یک شبکه الیاف شیشه‌ای یا کربنی تشکیل شده که روی دیوار قرار می‌گیرد و با لایه‌ای از پلاستر پوشانده می‌شود. این ترکیب، دیوار را بدون نیاز به المان‌های سنگین فلزی تقویت می‌کند. برخلاف روش‌های قدیمی که از وادارهای قائم و افقی استفاده می‌کردند، وال مش بر پایه خمش یک‌طرفه عمل می‌کند و این ویژگی آن را به گزینه‌ای اقتصادی و سریع تبدیل کرده است. در ادامه، جزئیات بیشتری از این سیستم را بررسی خواهیم کرد.

تاریخچه وال مش و پیدایش آن

وال مش به عنوان یک فناوری نوین، پس از زلزله‌های ویرانگر مانند زلزله کرمانشاه در سال 1396، بیشتر مورد توجه قرار گرفت. در آن زلزله، بسیاری از ساختمان‌های نوساز به دلیل ضعف در مهار دیوارهای غیرسازه‌ای آسیب دیدند، در حالی که اسکلت اصلی سالم مانده بود. این رویداد، مهندسان را به فکر جایگزینی برای وال پست سنتی انداخت. وال مش ابتدا در پیوست ششم استاندارد 2800 معرفی شد و سپس با نشریه 819 و دستورالعمل‌های جدید مانند نشریه 714 و دستورالعمل 1403 تکمیل گردید.

این سیستم از تجربیات جهانی در تقویت دیوارها با مواد کامپوزیتی الهام گرفته شده است. در کشورهای زلزله‌خیز مانند ژاپن و ایالات متحده، روش‌های مشابهی برای مهار لرزه‌ای استفاده می‌شود، اما وال مش با تمرکز بر مواد ارزان و در دسترس، برای بازار ایران بهینه‌سازی شده. امروزه، وال مش نه تنها در ساختمان‌های جدید، بلکه در بازسازی سازه‌های قدیمی نیز کاربرد دارد و به کاهش هزینه‌ها و زمان اجرا کمک می‌کند.

اجزای تشکیل‌دهنده وال مش

وال مش از چند جزء اصلی تشکیل شده که هر کدام نقش خاصی در عملکرد سیستم ایفا می‌کنند. اصلی‌ترین جزء، توری فایبرگلاس است که به عنوان شبکه الیاف عمل می‌کند. این توری با گرماژ مناسب (معمولاً حداقل 50 گرم بر متر مربع برای اجرای سرتاسری) کشش را تحمل می‌کند. پلاستر سیمانی یا گچی، لایه‌ای است که توری را می‌پوشاند و فشار را توزیع می‌کند. پلاستر باید حداقل مقاومت فشاری 30 مگاپاسکال داشته باشد.

نبشی‌ها یا ناودانی‌ها برای مهار لبه‌های دیوار استفاده می‌شوند و برخلاف وال پست، تعداد آن‌ها محدود است. در دیوارهای پیرامونی، از مش فایبرگلاس مقاوم به قلیا (AR) استفاده می‌شود تا در برابر شرایط جوی مقاوم باشد. این اجزا با هم، یک سیستم یکپارچه ایجاد می‌کنند که وزن کمی به ساختمان اضافه می‌کند و اجرای آن ساده است.

مزایای وال مش

مزایای وال مش بسیار متنوع هستند و این سیستم را به گزینه‌ای برتر تبدیل کرده‌اند. یکی از مهم‌ترین مزایای وال مش، کاهش هزینه‌های اجرایی است. برخلاف وال پست که نیاز به پروفیل‌های فولادی گران‌قیمت دارد، وال مش با مواد ساده مانند توری فایبرگلاس و پلاستر اجرا می‌شود. این کاهش هزینه می‌تواند تا 50 درصد باشد، به ویژه در پروژه‌های بزرگ مانند مسکن ملی.

مزیت دیگر، سرعت اجرا است. وال مش پس از دیوارچینی قابل اجرا است و نیازی به تخریب ندارد، در حالی که وال پست باید همزمان با دیوارچینی انجام شود. این ویژگی، زمان پروژه را کوتاه می‌کند. همچنین، وزن سبک وال مش، بار مرده ساختمان را افزایش نمی‌دهد و این برای سازه‌های حساس به بار مفید است.

از مزایای وال مش می‌توان به انعطاف‌پذیری اشاره کرد. این سیستم برای دیوارهای مختلف، از بلوک هبلکس تا آجری، قابل تنظیم است. مقاومت در برابر زلزله و باد، بدون ایجاد ترک‌های بزرگ، از دیگر مزایاست. وال مش همچنین با محیط زیست سازگارتر است، زیرا مواد آن قابل بازیافت هستند و تولید زباله کمتری دارد.

در مقایسه با روش‌های سنتی، مزایای وال مش شامل حذف میلگرد بستر و وادارهای فلزی است که نه تنها هزینه را کم می‌کند، بلکه ایمنی را افزایش می‌دهد. آزمایش‌های آزمایشگاهی نشان داده که وال مش می‌تواند نیروهای جانبی را تا دو برابر بهتر تحمل کند.

کاربرد وال مش

کاربرد وال مش در صنعت ساختمان بسیار گسترده است. این سیستم عمدتاً برای مهار دیوارهای غیرسازه‌ای داخلی و پیرامونی استفاده می‌شود. در ساختمان‌های مسکونی، وال مش برای دیوارهای جداکننده اتاق‌ها کاربرد دارد و مقاومت آن‌ها را در برابر لرزه افزایش می‌دهد. در پروژه‌های تجاری مانند مراکز خرید، جایی که دیوارهای بلند وجود دارد، کاربرد وال مش ضروری است.

یکی از کاربردهای مهم وال مش، در مناطق زلزله‌خیز مانند تهران و اصفهان است. این سیستم در ساختمان‌های بلندمرتبه، برای جلوگیری از ریزش دیوارها در زلزله کاربرد دارد. همچنین، در بازسازی ساختمان‌های قدیمی، وال مش بدون نیاز به تغییرات عمده، دیوارها را تقویت می‌کند.

کاربرد وال مش در پروژه‌های دولتی مانند مسکن ملی برجسته است. در این پروژه‌ها، جایی که هزینه و سرعت اولویت دارند، وال مش به عنوان جایگزینی برای وال پست سنتی استفاده می‌شود. در دیوارهای همسایه یا درز انقطاع، وال مش با روش‌های خاص اجرا می‌شود تا دسترسی محدود را جبران کند.

در مناطق بادخیز، کاربرد وال مش برای مهار Forces جانبی باد است. این سیستم می‌تواند دیوارها را بدون ایجاد فاصله، تقویت کند. همچنین، در ساختمان‌های با اهمیت بالا مانند بیمارستان‌ها، وال مش برای حفظ عملکرد پس از زلزله کاربرد دارد.

چالش‌های وال مش و راه‌حل‌ها

هر سیستمی چالش‌هایی دارد و وال مش نیز از این قاعده مستثنی نیست. یکی از چالش‌ها، انتخاب مصالح مناسب است. اگر توری فایبرگلاس غیراستاندارد استفاده شود، عملکرد سیستم کاهش می‌یابد. راه‌حل، استفاده از محصولات با پوشش زیرکونیا حداقل 16 درصد است.

چالش دیگر، اجرای پلاسترکشی است. ضخامت پلاستر باید حداقل 1 سانتی‌متر در هر طرف باشد تا کیفیت حفظ شود. عدم رعایت این، می‌تواند به عملکرد آسیب بزند. همچنین، در مناطق بادخیز، باد ممکن است فاصله ایجاد کند، که با اجرای دقیق دوطرفه حل می‌شود.

برای آشنایی بیشتر با معایب وال مش، می‌توانید به مقاله مربوطه مراجعه کنید. این معایب بیشتر چالش‌های اجرایی هستند که با دستورالعمل‌های جدید برطرف شده‌اند.

وال مش در مقایسه با وال پست سنتی

وال پست سنتی با وادارهای فلزی و میلگرد بستر اجرا می‌شود، اما وال مش این المان‌ها را حذف می‌کند. وال پست وزن بالایی دارد و هزینه آن بیشتر است، در حالی که وال مش سبک و ارزان است. وال پست باید همزمان با دیوارچینی اجرا شود، اما وال مش پس از آن قابل اجراست.

در زلزله کرمانشاه، وال پست سنتی عملکرد ضعیفی داشت، زیرا اتصالات آن به ناحیه حفاظت‌شده تیر نقض قوانین بود. وال مش با خمش یک‌طرفه، این مشکل را حل می‌کند.

فرآیند طراحی و اجرا وال مش

طراحی وال مش نیاز به محاسبات دقیق دارد. ابتدا تیپ خاک، اهمیت سازه و شتاب مبنای طرح تعیین می‌شود. سپس، نیروی زلزله و باد محاسبه شده و تقاضای خمشی استخراج می‌گردد. مقاومت خمشی اسمی با توجه به مساحت مش محاسبه می‌شود.

در اجرا، دیوارچینی کامل می‌شود، سپس پلاستر زیرین، توری فایبرگلاس و پلاستر رویین اعمال می‌گردد. نبشی‌ها در لبه‌ها قرار می‌گیرند. برای اطلاعات کامل در مورد طراحی وال مش، به مقاله مربوطه مراجعه نمایید.

نقش وال مش در ایمنی ساختمان‌ها

وال مش نقش کلیدی در ایمنی دارد. با تقویت دیوارها، از ریزش جلوگیری می‌کند و جان افراد را حفظ می‌نماید. در ساختمان‌های با اهمیت زیاد، مانند مدارس، وال مش ضروری است. آزمایش‌های مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی نشان داده که وال مش می‌تواند نیروهای تا 2373 نیوتن بر متر مربع را تحمل کند.

آینده وال مش در صنعت ساختمان

با انتشار دستورالعمل 1403، وال مش آینده روشنی دارد. این دستورالعمل ابهامات را برطرف کرده و کنترل کیفیت را افزایش داده است. وال مش می‌تواند استاندارد جدید مهار دیوارها شود و در صادرات فناوری ساختمانی ایران نقش ایفا کند.

جمع‌بندی

وال مش چیست؟ سیستمی نوین برای مهار دیوارها با مزایای وال مش مانند هزینه کم و سرعت بالا، و کاربرد وال مش در پروژه‌های متنوع. با رعایت استانداردها، این سیستم ایمنی را تضمین می‌کند.